برای تعیین وقت حضوری و قرارداد با وکیل از این بخش استفاده کنید.
نکات مهم اخذ آخرین دفاع
آخرین دفاع
نقش آخرین دفاع در حقوق متهم
نکات مهم اخذ آخرین دفاع با طرح شکایت کیفری از شخص، از شاکی خواسته می شود ابتدا و پیش از احضار متهم، دلایل خود را ارائه کند. دلایل و ادله اثبات جرم از سند تا شهود می باشد که در مقاله های پیشین تحت عنوان ادله اثبات جرم مطرح شده است. اما بعد از ارائه دلایل و وجود شواهدی مبنی بر وقوع جرم و توجه اتهام به متهم، وی احضار می شود و از خود دفاع می کند. بعد از اتمام تحقیقات اولیه در دادسرا، که ممکن است مدتها حتی سال طول بکشد در نهایت مرجع تحقیقات یعنی بازپرس یا دادیار اقدام به صدور قرار می کند. اما اگراین قرار جلب به دادرسی یا قرار مجرمیت باشد الزامی است که متهم پیش از آن بعنوان آخرین دفاع دعوت شود. در دادگاه نیز پس از اعلام ختم رسیدگی از متهم اخرین دفاع اخذ می گردد که عدم اخذ آن در این دو مرجع، از نظر نتیجه حاصله تفاوتی دارد که در ادامه مطرح می شود. انواع قرارهای دادسرا در پایان تحقیقات مقدماتی: از قرارهای صادره در دادسرا آنچه به بحث امروز مربوط است دو قرار زیر است: 1- قرار منع تعقیب 2- قرار جلب به دادرسی اما شرایط و مقهوم هر کدام چیست؟ شرایط صدور قرار منع تعقیب: اگر بعد از تحقیقات بعمل آمده و دفاعیات متهم مشخص شود که متهم جرمی انجام نداده و یا اصلا جرمی اتفاق نیفتاده و دلایل شاکی برای اثبات تحقق جرم و یا اثبات انتساب ارتکاب جرم به متهم کافی نباشد قرار منع تعقیب صادر می شود. شرایط صدور قرار جلب به دادرسی: گاهی علیرغم بررسی و تحقیقات و دفاعیات متهم، دلایل و شواهد علیه او بوده و مقام تحقیق را به این نتیجه می رساند که جرم واقع شده و دلایل برای انتساب جرم به متهم کافیست و بنابراین اقدام به صدور قرار جلب به داد رسی می نماید.
زمان آخرین دفاع:
مطابق ماده ۲۶۲ قانون آیین دادرسی کیفری: «بازپرس پس از پایان تحقیقات و در صورت وجود دلایل کافی بر وقوع جرم، به متهم یا وکیل وی اعلام میکند که برای برائت یا کشف حقیقت هر اظهاری دارد به عنوان آخرین دفاع بیان کند. هر گاه متهم یا وکیل وی در آخرین دفاع، مطلبی اظهار کند یا مدرکی ابراز نماید که در کشف حقیقت یا برائت مؤثر باشد، بازپرس مکلف به رسیدگی است.» همانگونه که قانون تکلیف کرده، در پایان تحقیقات مقدماتی در دادسرا وقتی بازپرس نظر به مجرمیت متهم داشته باشد اقدام به دعوت وی جهت آخرین دفاع می کند. به این ترتیب دعوت برای آخرین دفاع معمولا حکایت از نظر بازپرس به مجرمیت دارد مگر اینکه دفاعیات آخر متهم و یا وکیل وی برای تغییر نظر بازپرس بصورت مستند و مستدل موید بیگناهی یا برائت او باشد. همچنین اگر در این مرحله مدارکی و یا دلایلی موثق و قابل بررسی از سوی متهم یا وکیلش ارائه شود مقام تحقیقات مکلف به ادامه رسیدگی و بررسی آنها است.
صدور قرار جلب به دادرسی بدون اخذ اخرین دفاع:
نظر به اینکه در بررسی اتهام متهم، حقوق و حیثیت شخصی و اجتماعی وی مورد خدشه قرار گرفته قانونگذار برای حفظ حقوق متهم، این را بر دادسرا تکلیف کرده تا با اخذ آخرین دفاع، بعد از شکایت و اظهارات شاکی و شهود احتمالی، آخرین نفر متهم باشد که در خصوص اتهام وارده سخن گفته و در صورت وجود دلایل ، از خود دفاع کند. لذا اگر دادسرا بعنوان مقام تحقیقات بدون درنظ گرفتن این حق اقدام به صدور قرار نماید، متهم یا وکیل وی بتواند با ایراد به این موضوع از خود دفاع کند. هرچند دادگاه رسیدگی کننده نیز در صورت رویت چنین موضوعی می تواند با اعلام نقص تحقیقات پرونده را جهت تکمیل تحقیقات به دادسرا عودت نماید.
آیا عدم حضور متهم برای اخذ آخرین دفاع موجب ضبط وثیقه می شود؟ نظر به اینکه اخذ آخرین دفاع از حقوق متهم است که در صورت عدم حضور از حق خود استفاده نکرده است بنابراین بنظر میرسد عدم حضور وی صرفا می تواند باعث صدور قرار دادسرا باشد یعنی اگر بازپرس نظر به مجرمیت متهم داشته باشد و وی را برای آخرین دفاع احضار کند و وی از حضور خودداری کند بازپرس صرفا به صدور قرار جلب به دادرسی اقدام می نماید. رویه قضایی نیز بر همین منوال است. مطابق ماده ۲۶۳ قانون آیین دادرسی کیفری: «در صورتی که متهم یا وکیل وی برای اخذ آخرین دفاع احضار شود و هیچیک از آنان بدون اعلام عذر موجه، حضور نیابد، بدون اخذ آخرین دفاع، اتخاذ تصمیم میشود.» تفاوت مهم آخرین دفاع در دادسرا با دادگاه: بعنوان حقی از حقوق متهم، اگر در دادسرا که مرجع تحقیقات مقدماتی است بدون اخذ آخرین دفاع از متهم پرونده با قرار جلب به دادرسی به دادگاه ارسال شود موضوع عدم احضار متهم جهت آخرین دفاع ، موجب نقص تحقیقات و عودت پرونده جهت تکمیل تحقیقات به داسرا است. اما اگر داد گاه بدون اخذ آخریندفاع اقدام به صدور رای نماید لزوما باعث نقض رای در دادگاه تجدینظر نمی گردد. هرچند این دادگاه باید جلسه رسیدگی را برای اخذ آخرین دفاع تشکیل دهد و سپس اقدام به انشا حکم کند, ولی دیوان عالی کشور حکم را نقض و پرونده را به مرجع صادر کننده حکم, جهت تشکیل جلسه رسیدگی که متضمن اخذ آخرین دفاع باشد و انشاء مجدد رای, ارجاع خواهد داد.
اقدامات شاکی بعد از صدور قرار منع تعقیب: شاکی حق دارد ظرف ده روز نسبت به قرار منع تعقیب اعتراض نماید. این اعتراض در دادگاه بدوی رسیدگی شده و نسبت به آن رای صادر می شود. رای دادگاه در صورت رد اعتراض، قطعی می باشد. اما اگر اعتراض مورد پذیرش واقع شده و قرار منع تعقیب نقض و نظر به جلب به دادرسی باشد، در اینصورت مطابق ماده 276 قانون آیین دادرسی مدنی بازپرس موظف است متهم را جهت اخذ آخرین دفاع دعوت نماید. شرح اعتراض به قرار منع تعقیب و نحوه رسیدگی به آن در مقالات دیگر بررسی می گردد. برای امور کیفری خود با وکیل کیفری ستارخان با شماره 02166438006 تماس بگیرید.
منبع: وب وکیل