[center]

قتل عمدی توسط اشخاص زیر هجده سال

شاید اکثرا بدانیم که قتل یکی از جرایم علیه اشخاص است که بدلیل سلب زندگی شخص اگر عمدی باشد، بعنوان سنگین ترین جرم علیه جان انسان ها با شدیدترین مجازات نیز همراه است.
مجازات قتل عمدی با احراز شرایط آن و شکایت اولیا عمد و تقاضای قصاص از جانب آنها، قصاص نفس است که اصولا بصورت بدار آویختن اجرا می شود و از این بابت ممکن است با اعدام اشتباه گرفته شود. درحالیکه این دو مجازات از نظر آثار اجرا و دلایل اثبات و شرایط لغو اجرا با هم تفاوت دارند.
بطور مثال قصاص نفس در صورت گذشت اولیا دم ساقط می شود و قصاص از جهت جنبه عمومی جرم و عدم تجری در جامعه تبدیل به زندان می شود. اما اعدام اغلب به گذشت شاکی خصوص ارتباط ندارد. مانند اعدام مجرمین مواد مخدر و محاربه

آیا قصاص برای نوجوانان مرتکب قتل عمد نیز قابل اجرا می باشد؟

افراد زیر هجده سال از این منظر به دو دسته تقسیم می شوند. یک دسته اطفال یا کودکان که سن آنها کمتر از سن بلوغ می باشد. در این صورت مجازات قصاص به مجازاتهای تامینی تبدیل می شود
اما نوجوانان زیر هجده سال که به سن بلوغ رسیده اند در صورتی که عدم رشد آنها ثابت شود قصاص نمی شوند. اما در حالت کلی و در صورت احراز رشد، حکم به قصاص صادر می گردد.

حکم قاتلین زیر هجده سال چیست؟

پیش از تصویت قانون مجازات اسلامی مصوب 1392 در صورتیکه نوجوان بالغ زیر هجده سال مرتکب قتل عمدی می شد محکوم به قصاص میشد ولی اجرای این حکم منوط به رسیدن مجرم به سن رشد و هجده سال بود.
بعد از تصویب قانون سال 1392 اصل بر عدم قصاص می باشد. یعنی درصورتیکه به طرق قانونی احراز شود نوجوان بالغ اما فاقد شرایط رشد بوده قصاص نخواهد شد و بیشتر مجازات هایی در نظر گرفته می شود که بعد تربیتی و اصلاح داشته باشد نه مجازات.
بنابراین بر اساس مواد 88 الی 91 قانون مجازات اسلامی در این خصوص میان نوجوانان غیر بالغ زیر 18 سال و افراد بالغ زیر 18 سال تفاوت هایی در نظر گرفته شده است. در واقع نوجوانان غیر بالغ زیر 18 سال بسته به سن ایشان به مجازات و اقدامات تامینی و تربیتی اطفال و نوجوانان محکوم میگردند.
از مجازات و اقدامات تامینی و تربیتی اطفال و نوجوانان میتوان به تسلیم به والدین، تسلیم به هر کسی که دادگاه صلاح بداند، نصیحت به وسیله قاضی، اخطار و تذکر و اخذ تعهد، نگهداری در کانون اصلاح و تریبت، انجام خدمات عمومی رایگان، پرداخت جزای نقدی و اقامت در منزل اشاره نمود.
در حالی که چنانچه افراد بالغ زیر 18 سال مرتکب جرائم موجب حد یا قصاص نظیر قتل گردند شرایط متفاوت است. در این خصوص چنانچه افراد بالغ زیر 18 سال ماهیت جرم ارتکابی را درک نکنند و یا در رشد و کمال عقل ایشان شک و شبهه وجود داشته باشد قاضی اختیار دارد بسته به سن آن ها حکم به مجازات و اقدامات تامینی و تربیتی مذکور صادر نماید.
بنابراین درصورتی که شرایط عدم رشد نوجوان برای قاضی احراز و اثبات نگردد، فرد بالغ زیر 18 سال (یعنی دختران 9 تا 18 سال و پسران 15 تا 18 سال شمسی) قصاص خواهد شد.
طبق تبصره ماده 91 قانون مجازات اسلامی جهت تشخیص رشد و کمال عقل نوجوان قاتل، دادگاه این اختیار را دارد که نظر پزشکی قانونی را استعلام نموده و یا از هر طریق دیگری که مناسب بداند در خصوص بررسی رشد یا عدم رشد نوجوان مجرم اقدام نماید.
در واقع موضوع حائز اهمیت این است که شرایط بلوغ برای مجازات قصاص کافی نبوده و لازم است احراز شود آیا نوجوانی که به سن بلوغ رسیده از ماهیت عمل خود آگاه بوده و تبعات و نتایج این جرم را نیز می دانسته یا خیر. برای احراز این واقعیت دادگاه باید تحقیقاتی از جمله ارجاع موضوع به پزشکی قانونی را انجام دهد.
مراحل رسیدگی به جرم قتل عمد نوجوان
مانند سایر جرایم دراین مورد نیز شاکی یا اولیا دم اقدام به طرح شکایت می کنند که بهتر است توسط متخصص قتل عمدی انجام شود. اما در عمل بیشتر موارد قتل عمد ممکن است با تماس با پلیس و گزارش پلیس شروع شود. در این صورت ادامه مراحل شکایت قطعا بهتر است توسط اشخاص متخصص در جرم قتل انجام شود.
در خصوص اشخاص بالای هجده سال تحقیقات مقدماتی در مرجع انتظامی (اغلب اداره آگاهی) انجام و گزارشات آن به نزد مرجع قضایی یعنی بازپرس ویژه قتل تحویل می گردد.
اما در مورد نوجوانان زیر هجده سال تحقیقات توسط شخص مقام قضایی یعنی بازپرس انجام می شود.
درصورتیکه بازپرس نظر به وقوع قتل عمد داشته باشد قرار جلب به دادرسی صادر می گردد. اگر نظر به عدم انتساب قتل به متهم پرونده باشد نسبت به متهم، قرار منع تعقیب صادر می گردد که مانند سایر قرارهای منع تعقیب قابل اعتراض است.
یعنی شاکی یا اولیا دم می توانند با دلایل و مدارک ظرف ده روز از ابلاغ، نسبت به این قرار اعتراض نمایند.
رسیدگی به ماهیت این قتل نیز مانند جرایم بزرگسالان در دادگاه کیفری یک انجام می شود. که شامل یک قاضی و دو مستشار می باشد و جلسه رسیدگی با حضور دو نفر امکان پذیر است.
منبع: وب وکیل