برای تعیین وقت حضوری و قرارداد با وکیل از این بخش استفاده کنید.
راه های اثبات حق ارتفاق
راه های اثبات حق ارتفاق
نحوه اثبات حق ارتفاق در ملک دیگری اصولا برای اینکه بدانیم اشخاص، چگونه می توانند حق ارتفاق خود را در ملک دیگری به اثبات برسانند باید بدانیم مفهوم این حق چیست؟ حق ارتفاق گونه ای از حق انتفاع است. اما مختص املاک. حق انتفاع حقی است که شخص بر مال دیگری دارد این مال میتواند منقول یا غیرمنقول باشد. اما حق ارتفاق حقی است برای زمین و ملک در ملک مجاور مانند حق عبور یا مجرای آب یا فاضلاب که اولا مختص به املاک است و بین دوملک مجاور می باشد نه اشخاص ثانیا در صورت انتقال ملک به دیگری این حق از بین نمی رود بلکه به مالک جدید منتقل شود. چگونگی ایجاد حق ارتفاق
ارتفاق قراردادی نظر به اینکه صاحبان املاک و اراضی مختلف این اختیار قانونی را دارند که هر گونه تصرفی را که می خواهند در ملک خود ایجاد کنند؛ بنابراین میتوانند از طریق قراردادهای کتبی، حقوق خاصی را به اشخاص دیگری انتقال دهند. یکی از انواع این حقوق که صاحب ملک می تواند بر اساس قرارداد به شخص دیگری واگذار کند، حق ارتفاق است. در چنین مواردی، فسخ قرارداد موجب زوال این حق می شود. بنابراین هر زمان و به هر دلیلی که قرارداد فسخ شود، دیگر هیچ حقی مبنی بر عبور و مرور وجود ندارد.
ارتفاق قانونی در صورتیکه حق ارتفاق بر اساس حکم قانونی ایجاد شود و از طریق مراجع قضایی صادر گردد، حق ارتفاق قانونی ایجاد نامیده می شود. در این صورت صاحب ملک، اختیار ممانعت بدون دلیل نخواهد داشت. معمولا مواردی چون وضعیت طبیعی و جغرافیایی ملک مبنای صدور چنین احکامی می باشد که یکی از نمونه های بارز آن، جمع شدن آب باران یک ملک در زمین زراعی همسایه است. یا در املاک مجاوری که سطح یکی از دیگری بالاتر است و برای آن ملک ایجاد حق ارتفاق می نماید.
ارتفاق بدون قرارداد و بدون حکم قانونی در برخی از موارد نیز دیده می شود که حق ارتفاق دارای منشا قانونی یا قراردادی ندارد یعنی نه حکمی از جانب قانون مبنی بر ارتفاق صادر شده و نه هیچ قراردادی میان صاحب ملک و فردی که دارای این حق است وجود دارد اما فرد به راحتی می تواند حق عبور و مرور در زمین دیگری را داشته باشد. در چنین مواردی منشا ایجاد چنین حقوقی معمولا بر اساس گذر زمان و استفاده از حق به طور مستمر در طی زمان طولانی بر اساس اذن می باشد. مثلا هنگامی که فردی از زمان های گذشته با صاحب ملکی قول و قرار گذاشته باشد تا دارای حق عبور و مرور باشد و صاحبان بعدی ملک نیز بر این قول و قرار پایبند باشند، اصل بر آن است که حق ارتفاق ایجاد شده است و هیچ مشکل قانونی در چنین مواردی وجود ندارد.
چگونگی اثبات حق ارتفاق در ملک دیگری: در بسیاری از موارد بخصوص در زمین های زراعی این مشکل و اختلاف بر سر وجود یا عدم حق ارتفاق پیش می آید. معمولا مالک زمین منکر چنین حقی برای همسایه اش است و همسایه ادعای داشتن این حق را در زمین مجاور دارد. بنابراین اثبات داشتن حق ارتفاق در ملک مجاور از مسایل ومشکلات متداول در چنین زمین هایی است. شخص مدعی با اسناد و مدارک و دلایل خود میتواند اقدام به تقدیم دادخواست حق ارتفاق و ممانعت از حق بطرفیت مالک ملک مجاور نماید بدین توصیف که مالک ملک از اعمال حق صاحب حق ممانعت بعمل آورده. با توجه به شرایط خاص حاکم بر املاک، اثبات حق ارتفاق بخصوص در مواردیکه منشا آن قرارداد نباشد و استناد به ادله اثباتی، مشکل است و مشورت با وکلای متخصص در املاک کمک شایسته ای خواهد بود.
راه های اثبات ادعای حق ارتفاق: 1- اقرار طرف مقابل : مانند هر دعوایی اقرار یکی از دلایل قوی بر علیه شخص افرارکننده است. بنابراین اگرمالک به وجود این حق مدعی، اقرار نماید دلیل بر اثبات حق ارتفاق طرف مقابل است. اما همانگونه که پیشتر ذکر شد اقرار به داشتن حق با اقرار به اذن تفاوت داشته و اذن قابل رجوع است.
2- سند: اگر حق ارتفاق در سند طرف مقابل قید شده باشد و مالک نسبت به آن ادعای انکار و تردید و جعل نکند و یا ادعای وی رد شود، دلیل به نفع مدعی حق خوهد بود. 3- شهادت شهود: در صورت وجود شهادت دو مرد دارای شرایط شهادت حق ارتفاق قابل اثبات است. 4- سوگند: در صورت فقدان مدارک و دلایل مدعی حق ارتفاق می تواند درخواست سوگند خوانده را از دادگاه داشته باشد و در این صورت اگر خوانده سوگند را رد کرده و مدعی حق سوگند یاد کند میتواند دلیل دارا بودن حق باشد. 5- اماره : اماره یعنی نشانه های وجود ادعا و اینجا در اثبات حق ارتفاق، مواردی مانند تصرف مدعی حق در استفاده از حق در ملک دیگری است.
مرجع صالح جهت رسیدگی به دعوای اثبات حق ارتفاق رسیدگی به دعاوی مرتبط با حق ارتفاق در ملک دیگری، در صلاحیت دادگاه محل وقوع ملک قرار دارد.
نکات مهم : اگر حق ارتفاق قراردادی و قانونی نبوده و صرفا بر مبنای اذن مالک ایجاد شده باشد مالک این حق را دارد که هر زمان از اذن خود رجوع کرده و از استفاده از حق مذکور ممانعت بعمل آورد.. اگر دو ملک مجاور هر یک در دیگری حق ارتفاق دارد که این موضوع فقط در سند یکی از املاک قید شده است، برای ثبت آن در سند دیگری بدون نیاز به طرح دعوا در دادگاه، میتوان درخواست اصلاح سند را از اداره ثبت مربوطه نمود. هزینه های استفاده از حق مذکور مانند سایر حقوق ارتفاق، بعهده دارنده حق است و از این بابت نمی تواند ازمالک درخواست هزینه ای داشته باشد. هرچند صاحب حق برای استفاده از حق خود می تواند از ملک مجاور عبورکند اما این تصرف و عبور باید در حد متعارف باشد و موجبات مزاحمت مالک را ایجاد نکند. در صورت صدور حکم به اثبات این حق برای دارنده، رای صادره جنبه اعلامی داشته و قابل اجرا نیست و درصورت ممانعت بعدی مالک، دارنده حق می تواند بطرفین وی شکایت الزام به رفع ممانعت از حق و یا الزام به رفع مزاحمت را مطرح نماید.