انواع سرقت و مجازات های آن

انواع سرقت و مجازات های آن

سرقت چیست
سرقت در معنای لغوی یعنی دزدیدن و ربودن پنهانی. در حقوق کیفری سرقت به عملی گفته می شود که طی آن شخصی مال متعلق به دیگری را بطور پنهانی برباید. قانونگذار سرقت را در زمره جرایم علیه اموال و مالکیت اشخاص می داند.
در این تعریف سه عنصر «ربودن»، «مال»، « تعلق مال به دیگری» مشاهده می شود که با تجمیع آنها، جرم سرقت شکل می گیرد. لازم به ذکر است در سرقت های مستوجب حد، پنهانی بودن عمل نیز شرط لازم است.
بنابراین تعاریف سرقت به دو نوع کلی تقسیم می شود: سرقت حدی و سرقت تعزیری.

تفاوت سرقت حدی با سرقت تغزیری:
قانون سابق یعنی قانون مجازات سال 1370 بود عنصر پنهانی بودن را از شرایط سرقت تعیین کرده بود. در قانون جدید ماده 267 سرقت را ربودن مال متعلق به غیر تعریف کرده است که که با جمیع شرایط برشمرده شده در ماده 268 سرقت حدی محسوب می شود:
الف- شیء مسروق شرعاً مالیت داشته باشد.
ب- مال مسروق در حرز باشد.
پ- سارق هتک حرز کند.
ت- سارق مال را از حرز خارج کند.
ث- هتک حرز و سرقت مخفیانه باشد.
ج- سارق پدر یا جد پدری صاحب مال نباشد.
چ- ارزش مال مسروق در زمان اخراج از حرز، معادل چهار و نیم نخود طلای مسکوک باشد.
ح- مال مسروق از اموال دولتی یا عمومی، وقف عام و یا وقف بر جهات عامه نباشد.
خ- سرقت در زمان قحطی صورت نگیرد.
د- صاحب مال از سارق نزد مرجع قضائی شکایت کند.
ذ- صاحب مال قبل از اثبات سرقت سارق را نبخشد.
ر- مال مسروق قبل از اثبات سرقت تحت ید مالک قرار نگیرد.
ز- مال مسروق قبل از اثبات جرم به ملکیت سارق در نیاید.
ژ- مال مسروق از اموال سرقت شده یا مغصوب نباشد
توبه نکردن سارق قبل از اثبات جرم و غصب نشدن محل نگهداری مال از سارق
بدین ترتیب درصورتیکه سرقتی رخ بدهد که تمامی شروط بالا را یکجا داشته باشد سرقت حدی بوده و با نبودن حتی یکی از شرایط بالا، سرقت تغزیری می باشد.
بعنوان مثال اگر مال از محلی سرقت شود که از سارق غصب شده است این عمل سرقت هست اما سرقت تغزیری است نه حدی
حرز عبارت از مکان متناسبی است که مال عرفاً در آن از دستبرد محفوظ میماند. هتک حرز یعنی نقض غیرمجاز و غیرقانونی آن. مثلا بالا رفتن از دیوار یا تخریب آن و یا بازکردن یا شکستن قفل
حال اگر شخصی برای سرقت و خروج مال ازحرز از حیوان یا مجنون و یا طفل غیرممیز که فاقد مسئولیت هستند استفاده کند خود مسئولیت مباشر را دارد. اما اگر طفل ممیز باشد در ا ین صورت عمل شخص آمر می تواند حسب مورد یکی از موارد سرقت های تعزیری بحساب آید.
اگر دویا چند نفر مالی را سرقت کنند باید سهم هر کدام جداگانه به حد نصاب برسد تا سرقت حدی محسوب شود.
همچنین ممکن است شریک مالی از سهم شریک خود سرقت کند در این صورت نیز اگر سهم سرقت شده به حد نصاب قانونی برسد سرقت حدی محسوب میشود و درغیر اینصورت تغزیری است.
مجازات سرقت:
مجازات سرقت حدی:
الف- در مرتبه اول، قطع چهار انگشت دست راست سارق از انتهای آن است، به طوری که انگشت شست و کف دست باقی بماند.
ب- در مرتبه دوم، قطع پای چپ سارق از پایین برآمدگی است، به نحوی که نصف قدم و مقداری از محل مسح باقی بماند.
پ- در مرتبه سوم، حبس ابد است.
ت- در مرتبه چهارم، اعدام است هر چند سرقت در زندان باشد.
تبصره ۱- هرگاه سارق، فاقد عضو متعلق قطع باشد، حسب مورد مشمول یکی از سرقتهای تعزیری می‌شود.
تبصره ۲- درمورد بند(پ) این ماده و سایر حبس‌هایی که مشمول عنوان تعزیر نیست هرگاه مرتکب حین اجرای مجازات توبه نماید و مقام رهبری آزادی او را مصلحت بداند با عفو ایشان از حبس آزاد می‌شود. همچنین مقام رهبری می‌تواند مجازات او را به مجازات تعزیری دیگری تبدیل نماید.

مجازات سرقت تعزیری:
مجازات سرقتی که شرایط حد را ندارد حسب مورد حبس و شلاق و استرداد مال مسروقه به صاحبش می باشد. در صورتیکه مال موجود نباشد عین یا قیمت آن باید به صاحب مال برگردانده شود. میزان حبس بنا بر شرایط سرقت و سارق یا سارقین و تعداد آنها و داشتن یا نداشتن سلاح متفاوت است:
- سرقت تمامی شرایط حد را نداشته ولی در شب و توسط دو نفر یا بیشتر صورت گیرد که حداقل یکی نفر حامل سلاح باشد و از دیوار بالا رفته یا حرز را بشکنند یا کلید ساختگی بکار ببرند و خود را مامور دولت قلمداد کنند و سرقت از محل سکنی دیگران و مقرون به آزار یا تهدید باشد، مرتکب از پنج تا بیست سال حبس و تا (۷۴) ضربه شلاق‌محکوم می‌گردد. (تمامی موارد باشد)
- سرقت مقرون به آزار باشد و یا سارق مسلح باشد به حبس از سه ماه تا ده سال و شلاق تا (۷۴) ضربه محکوم می‌شود و اگر جرحی نیز واقع شده باشد علاوه بر مجازات جرح به حداکثر مجازات مذکور در این ماده محکوم می‌گردد.
- سرقت در شب واقع شده باشد و سارقین دو نفر یا بیشتر باشند و لااقل یک نفر از آنان حامل سلاح ظاهر یا مخفی باشد در صورتی که بر حامل اسلحه عنوان محارب صدق نکند حبس از پنج تا پانزده سال و شلاق تا (۷۴) ضربه
- راهزنی در شوارع و راه ها درصورتیکه محارب شناخته نشود ازسه تا پانزده سال ‌حبس و تا (۷۴) ضربه شلاق
- وجود یکی از شرایط شامل سرقت از محل سکنی یا اماکن عمومی مثل مسجد و حمام باشد یا در شب واقع شود یا سارقین دونفر یا بیشتر باشند یا سارق مستخدم بوده و مال مخدوم خود را سرقت کند یا توسط کارگر و شاگرد هتل و مسافرخانه باشد یا بدون سایر شرایط سرقت از حرز باشد مجازات آن حبس از شش ماه تا سه سال و تا (۷۴)‌ضربه شلاق (تفاوت این بند با بند های قبل اینست که در سرقت مشدد همه شرایط باید باشد اما در این بند یکی از شرایط وجود دارد)
- کیف‌زنی - جیب‌بری و امثال آن، حبس از یک تا پنج سال و تا (۷۴) ضربه شلاق ‌
- سرقت در مناطق سیل یا زلزله‌زده یا جنگی یا آتش‌سوزی یا در محل تصادف رانندگی صورت پذیرد و حائز شرایط حد نباشد مرتکب به مجازات حبس از یک تا پنج سال و تا (۷۴) ضربه شلاق
- سرقت وسائل و متعلقات مربوط به تاسیسات مورد استفاده عمومی که به هزینه دولت یا با سرمایه دولت یا سرمایه مشترک دولت و‌ بخش غیر دولتی یا به وسیله نهادها و سازمان‌های عمومی غیر دولتی یا موسسات خیریه ایجاد یا نصب شده مانند تاسیسات بهره‌برداری آب و برق و‌ گاز و غیره، به حبس از یک تا پنج سال محکوم می‌شود و چنانچه مرتکب از کارکنان سازمان‌های مربوطه باشد به حداکثر مجازات مقرر‌ محکوم خواهد شد
- مجازات سرقت ساده طبق ماده 661 قانون مجازات اسلامی، از 3ماه و یک روز تا دو سال حبس و تا 74ضربه شلاق می باشد که با توجه به قانون کاهش مجازاتها تقلیل یافته و به حبس از یک ماه و نیم تا ۱ سال تبدیل شده است و لی شلاق تعزیری به قوت خود باقی مانده است.
منبع: وب وکیل