شریک جرم کیست و مجازاتش چیست

شریک جرم و مجازات او

شریک جرم کیست؟
شریک جرم کسی است که با مباشر یا مرتکب جرم در عملیات اجرایی آن مشارکت دارد. هرکسی که به هر نحوی در ارتکاب جرم دخالت و همکاری داشته باشد شریک جرم نامیده می شود.
ماده 125 قانون مجازات اسلامی مصوب 1392 شریک جرم را اینگونه توصیف کرده است: «هر کس با شخص یا اشخاص دیگر در عملیات اجرایی جرمی مشارکت کند و جرم مستند به رفتار همه آنها باشد خواه رفتار هر یک به تنهایی برای وقوع جرم کافی باشد خواه نباشد و خواه اثر کار آنان مساوی باشد خواه متفاوت شریک در جرم محسوب می شود.»

شرایط تحقق مشارکت در جرم چیست؟
- دخالت در عملیات اجرایی جرم یکی از مهمترین شرایط تحقق مشارکت در جرم است. یعنی شخص حتما باید در عملیات ارتکابی جرم به نحوی شرکت داشته باشد و یکی از تفاوت های شریک جرم با معاون جرم نیز در همین نکته است.
مثلا جرم سرقت یعنی ربودن پنهانی مال دیگری. هر کسی به هر میزانی درعمل سرقت شرکت کند شریک جرم محسوب می شود.
- میزان دخالت شریک ملاک نیست. بنابراین هر میزان از دخالت درعمل جرم و همراهی عملی با مرتکب اصلی میتواند مصداق شرکت در جرم را داشته باشد. چه عمل هر کدام به تنهایی برای ارتکاب جرم کافی باشد یا نباشد.
- عمد و علم شریک در اینکه وی بعنوان شرکت در جرم محکوم شود لازم است. بنابراین اگر کسی قصد سرقت داشته باشد و دیگری بدون نیت و قصد وی، نردبانی را در اختیارش قرار دهد لزوما از مصادیق شریک جرم نخواهد بود.
- قصد قبلی در ارتکاب جرم لازم نیست. یعنی برای تحقق شراکت در جرم لازم نیست شخص با مرتکب اصلی از قبل برای جرم نقشه بکشند بلکه همینکه شخصی در اثنا عمل مجرمانه وارد عمل شده و با علم به مجرمانه بودم عمل، با همراهی مرتکب در جرم شرکت کند برای تحقق شرکت در جرم کافیست.
- فعل و ترک فعل هر دو می تواند مصداق شرکت در جرم باشد. بطور مثال عدم مراقبت از سگ نگهبان و حمله او به عابر یا شخصی که وارد محل می شود اگر با قصد و آگاهی قبلی باشد از ناحیه چند نفر مالکین آن.
- همزمانی در عمل شرکای جرم لازم نیست. یعنی ممکن است با علم و آگاهی برای تحقق یک جرم اعمالی را انجام دهند که لزوما همزمان نبوده است. مثال فریب یک شخص و امیدوار کردن وی به امور واهی ابتدا انجام شود و بردن مال از اعتماد جلب شده، متعاقبا صورت گیرد. در این صورت نیز مشارکت در جرم صورت گرفته است.
- شرایط عمومی مسئولیت کیفری اعم از عقل و بلوغ می بایست در مورد شرکت در جرم نیز مانند مرتکب اصلی رعایت گردد. بنابراین در صورتی که یکی از شرکای جرم مجنون باشد یا سن او کمتر از سن قانونی مسئولیت باشد، مجازات شریک جرم در مورد او اجراء نمی شود.

مجازات شریک جرم چیست؟
ماده ۱۲۵ قانون مجازات اسلامی علاوه بر بیان شرایط مشارکت در جرم مجازات شریک جرم را نیز تعیین نموده و آن را معادل مجازات فاعل و مرتکب جر اصلی دانسته و فرقی ندارد میزان تاثیر وی در نتیجه جرم چقدر است. خواه رفتار هر یک به‌ تنهایی برای وقوع جرم کافی باشد خواه نباشد و خواه اثر کار آنان مساوی باشد خواه متفاوت، مجازات شریک جرم، همان مجازات فاعل مستقل آن جرم است.
نکته: در بخش قصاص نیز مجازات برای شرکا قابل اجراست اما اگر دیه مجنی علیه (شخصی که آسیب دیده و شاکی است) از دیه مرتکبین کمتر باشد، مجنی علیه باید مازاد دیه را به شرکا پرداخت کنند تا مجازات قصاص در مورد مرتکب و شرکای جرم اجرا شود.

منبع: وب وکیل