تفاوت اموال منقول و غیرمنقول:

اموال منقول و غیرمنقول:

قانون مدنی در ماده 11 خود اموال را به دو دسته منقول و غیرمنقول تقسیم کرد ه است. به هر چیزی که مورد استفاده انسانها قرار گیرد و قابل تملک باشد، مال گفته می شود.
نظر به اینکه احکام هریک از این دو نوع مال در مواردی مانند توقیف اموال، صلاحیت دادگاه و امکان مالکیت اشخاص خارجی با دیگری تفاوت دارد به تعریف هر کدام و تفاوت هایشان می پردازیم:
اموال در یک دسته بندی کلی به دو دسته منقول و غیرمنقول تقسیم شده اند. که هر دسته نیز بشرح ذیل تقسیم بندی شده اند:
غیرمنقول شامل:

1-1 غیرمنقول ذاتی
1-2- غیرمنقول تبعی
1-3- غیرمنقول به تبع عمل انسان
1-4 – در حکم غیرمنقول
منقول شامل :

2-1- منقول ذاتی
2-2- در حکم منقول

1- اموال غیرمنقول:
اموال غیرمنقول قابلیت جابجایی و نقل از مکانی به مکان دیگر را ندارند بگونه ای که نقل آن مستلزم خرابی یا نقص در خود مال یا محل آن باشد. چه این عدم امکان جابجایی ذاتی باشد چه به واسطه عمل انسان.
1-1 - غیرمنقول ذاتی
اموالی که ذاتا غیرمنقول هستند مانند زمین که قابلیت جابجایی آن مقدور نیست مانند زمین
2-1- غیرمنقول تبعی:
غیرمنقول تبعی اموالی هستند که به تبعیت از اموال غیرمنقول، غیرمنقول به شمار می‌آیند. مانند حق انتفاع از اشیا غیرمنقول مانند حق عمری و سکنی و حق ارتفاق نسبت به ملک غیر مانند حق عبور و حق مجری و دعاوی راجع به اموال غیرمنقول از قبیل تقاضای خلع ید و امثال آن
3-1- غیرمنقول بواسطه عمل انسان:
این اموال ذاتا منقول هستند اما به دلیل اینکه در ساختمان بکار رفته اند و جابجایی آنها موجب خرابی و نقص است مانند مصالح ساختمان یا آینه ای که در زمین نصب شده، بواسطه عمل انسان، غیرمنقول بوده تابع احکام آن هستند.
4-1- در حکم غیرمنقول
در واقع این اموال ذاتا منقول هستند اما قانونگذار بنا به ملاحظاتی آنها را در حکم غیرمنقول و تابع مقررات آن دانسته. مانند حیوانات و اشیایی که مالک آنها را برای زراعت اختصاص داده است. از قبیل گاو و گاومیش و اسباب و ادوات زراعت و تخم و غیره و به‌طورکلی هر مال منقول که برای استفاده از عمل زراعت لازم و مالک آن را به این امر تخصیص داده باشد همچنین تلمبه و گاو یا حیوان دیگری که برای آبیاری زراعت یا خانه و باغ اختصاص‌داده‌شده است
2- اموال منقول :
اموالی که بدون ورود آسیب به خود یا محل شان قابل جابجایی باشند منقول هستند. مانند کتاب، خودرو، بخاری و حتی دیون مالی...
1-2- اموال منقول ذاتی :
منقول در لغت به معنی قابل نقل و جابجایی بوده و اموالی که ذاتا اینگونه باشند ذاتا غیرمنقول هستند.
2-2- در حکم منقول:
حقوق و منافعی که موضوع و متعلق آن منقول باشد مانند دیون، در حکم منقول هستند. مانند حق وثیقه، حق انتفاع از اموال منقول، دعاوی راجع به استرداد مال منقول، حق مخترع یا مؤلف نسبت به اختراع یا تألیف خود(حقوق معنوی) و حقوق افراد در شرکت ها در رابطه با سهام شرکت.
بعضی اشیا در شرایطی منقول هستند و در برخی شرایط غیرمنقول. مانند مصالح ساختمانی که تا زمانیکه در جایی استفاده نشده اند غیرنقول هستند ولی اگر در ساختمان بکار برود به تبع ملک، غیرمنقول محسوب می شود.
آثار حقوقی تقسیم اموال به منقول و غیرمنقول:
1- اصل بر عدم تملک اشخاص خارجی به اموال غیرمنقول است و اشخاص خارجی برای تملک اموال غیرمنقول با محدودیت هایی مواجه هستند که در مقاله دیگری به شرح این موضوع پرداخته ایم.
2- تفاوت در تعیین دادگاه صالح:
دادگاه صالح برای اموال منقول، دادگاه محل اقامت خوانده است. مثلا اگر خواهان در تهران زندگی می‌کند و خوانده در کرج و دعوی درباره یک دستگاه خودرو است، خواهان باید دعوا بابت مال منقولش (خودرو) را در دادگاه کرج مطرح کند.
اما دادگاه صالح برای اموال غیر منقول، دادگاه محل وقوع مال است. مثلا اگر خانه که مال غیر منقول است در رشت واقع است دعوی هم باید در رشت اقامه شود.
3- تفاوت در هزینه دادرسی:
هزینه دادرسی در اموال منقول بر اساس ارزش مالی موضوع خواسته خواهان تعیین می‌شود. مثلا در دعوی مربوط به خودرو، ابتدا ارزش مالی آن مشخص می‌شودد سپس بر مبنای آن، هزینه دادرسی تعیین می‌شود .
اما برای تعیین هزینه دادرسی در اموال غیر منقول، هزینه دادرسی بر مبنای ارزش منطقه ای املاک تعیین می‌کند.
4- توقیف مال منقول بسیار راحت است و به محض رؤیت مال توسط مامور اجرا، آن را توقیف می نماید. اما در مال غیر منقول، توقیف مال وابسته به وضعیت ثبت آن مال در سازمان ثبت اسناد کشور می باشد.
5- تشریفات نقل و انتقال هم تفاوت دیگر این اموال است. چرا که در اموال منقول بصورت فیزیکی منتقل می شود اما در غیرمنقول از جمله املاک، ثبت رسمی اجباری است.
حق شفعه هم که در برخی املاک ممکن است وجود داشته باشد که در مقاله حق شفعه توضیح داده شده است.



منبع: وب وکیل