دعوای استرداد چک

دعوای استرداد چک :

چک بعنوان یک سند تجاری بسیار مهم در جامعه، همواره محل بحث بوده و هست و قوانین مرتبط با آن نیز بارها مورد بازبینی و اصلاح قرار گرفته اند. آنچه مسلم است، چک بعنوان وسیله ای جهت پرداخت کاربرد داشته اما مواردی نیز چک با عناوینی چون امانت ، تضمین و مانند آن رد و بدل می شود. درصورتیکه صادرکننده چک مدعی امانی بودن آن نزد دارنده باشد، موضوع دعوای استرداد لاشه چک مطرح می شود که البته مانند هر دعوای دیگر باید توسط مدعی ثابت شود.
ادعای عدم استحقاق دارنده در دریافت وجه چک چیست؟
آیا دعوای استرداد چک قابل استماع است؟
حقوق شخص ثالث دارنده چک در این دعوا چیست؟

نظر به اهمیت جایگاه چک در جامعه و تبادلات مالی و تجاری اشخاص و شرکت ها، قوانین جایگاهی برای چک قایل هستند که به محض صدور چک آنرا قابل وصول می دانند. و هر ادعایی از جمله برهم خوردن معامله ای که چک بر مبنای آن صادر شده است در مقابل دارنده مخصوصا اگر شخص ثالث باشد قابل استماع نیست.
به این ترتیب اصولی مانند اصل تجریدی چک و اصل غیرقابل ایراد بودن آن موجب شده بود تا به محض صدور و ارائه آن به بانک ایرادات مذکور از صادرکننده پذیرفته نباشد. تا جاییکه اگر مدعی شود بطور مثال معامله مربوطه که چک بر مبنای آن صادر و مبادله شده، برهم خورده و صطلاحا فسخ گریدیده در مقابل اشخاص ثالث دارنده که از مراودات طرفین بیخبر باشند و اصطلاحا به دارنده با حسن نیت شناخته می شود ایرادات وارد نبوده و صادرکننده میبایست وجه چک را به وی پرداخت نموده و در صورت وجود هر حقی نسبت به کسیکه چک ابتدا در وجه وی صادر شده بود مراجعه نماید.
دعوای استرداد چک درچه زمانی مطرح می شود؟
- پس از طرح دعوای مطالبه وجه چک توسط دارنده که در مقام دفاع و بعنوان دعوای تقابل قابل طرح است .
- ابتدائا و پیش از برگشت چک با ارائه مدارک مبنی بر امانی بودن یا تضمینی بودن چک زمانیکه موضوع ضمانت منتفی شده باشد (بطورمثال با پایان مدت یا انجام تعهد یا انفساخ ...).
لذا ضرورتی ندارد حتما پس از طرح دعوای مطالبه، اقدام به دعوای استرداد چک نمود بلکه پیش از آن نیز می شود اقدام کرد. .
مرجع صالح رسیدگی به دعوای استرداد چک :
در صورتیکه دعوای مذکور ابتدائا مطرح شود، یعنی پیش از اقدام دارنده برای مطالبه، مانند دعاوی مشابه، دادگاه محل اقامت خوانده، دادگاه صالح می باشد و اگر دارنده اقدام به طرح دعوا جهت مطالبه وجه آن نموده باشد و صادرکننده درصدد دعوای تقابل باشد در این صورت دادگاه صالح، همان دادگاه رسیدگی کننده به اصل دعوا (یعنی مطالبه وجه چک) می باشد .
مراحل طرح دعوای استرداد لاشه چک :
ابتدا بهتر است اظهارنامه ای مبنی بر لزوم استرداد چک به طرف مقابل یعنی دارنده چک ارسال و از وی خواسته شود ظرف مهلتی بین ده تا پانزده روز نسبت به استرداد اقدام نماید. درصورتیکه دارنده ظرف مهلت مقرر خوانده اقدامی جهت بازگرداندن چک نکرد، می توان با ارائه مدارک مرتبط مبنی بر دلیل لزوم استرداد ازجمله امانی بودن چک یا انجام یافتن موضوع تعهد یا فسخ قرارداد مرتبط با چک نسبت به طرح دعوا اقدام نمود .
اثر صدور دادنامه مبنی بر پذیرش خواسته خواهان در دعوای مذکور :
درصورتیکه دادگاه دلایل خواهان را پذیرفته و رأی مبنی بر استرداد لاشه چک صادر نماید و خوانده همچنان از استرداد آن خودداری کند، دادگاه طی دستوری به بانک مربوطه، از چک مذکور رفع اثر و اصطلاحا آنرا ابطال می نماید .
منبع: وب وکیل